অসমীয়া   বাংলা   बोड़ो   डोगरी   ગુજરાતી   ಕನ್ನಡ   كأشُر   कोंकणी   संथाली   মনিপুরি   नेपाली   ଓରିୟା   ਪੰਜਾਬੀ   संस्कृत   தமிழ்  తెలుగు   ردو

बीऽ दा महत्व

अशुद्ध जां गंदा बीऽ

जिमींदारी करने आह्ले भ्राऽ जानदे न जे बाधियै गुनवत्ता आह्ला बीऽ आम बीऽ दी तुलना च 20 थमां 25 प्रतिशत मती उपज दिंदा ऐ । सै शुद्ध ते साफ-सुथरा “प्रमानित बीऽ “ शैल पैदावार दा आधार होंदा ऐ । प्रमानित बीएं दा इस्तेमाल करने कन्नै जित्थें बधियै पैदावार मिलदी ऐ उ’थे दूई भेठा समें ते पैसें दी बचत बी होंदा ऐ , करसान भ्राऽ जेकर अशुद्ध बीऽ बीजदे जां त्यार करदे न तां उ’नेईं इस थमां नेईं शैल पैदावार मिलदी ऐ ते नेईं गै बाजार शैल कीमत । अशुद्ध बीऽ बीजने कन्नै इक भेठा उत्पादन ते घट्ट होंदा गै ऐ ते दूई भेठा अशुद्ध बीऽ दे फलस्वरूप अग्गें औने आह्ले समें च शैल बीऽ बी हासल नेईं होंदा बल्के अशुद्ध बीऽ दे करीयै खेत्तरें च उगने दी शक्ति गी बधाने आस्तै मता पैसा खर्च करना ते खीर च उपज दा बजार भाऽ घट्ट हासिल होंदा ऐ , जेह्दे कन्नै करसाने गी अपनी फसल दा सेही लाऽ नेई मिलदा । जेकर करसान भ्राऽ चाह् जे ओह्दे गैरजरूरी खर्च घट्ट होन ते मता उत्पादन ते पैसा मिलै तां उ’नेईं फसलें दे प्रमानित बींएं दा उत्पादन ते इस्तेमाल करना होग ।

बीऽ दा महत्वपूर्न जोगदान

खेतीबाड़ी उतपदान च बीऽ दा बड़ा महत्वपूर्न जोगदान ऐ । इक बक्खी ज्नेहा बीजगे नेहा कट्टगे एह् भर्म करसाने दी समझा च औन चाहिदा ऐ इसकरी शैल किस्म दे बीऽ दा उत्पादन जरूरी ऐ । दूई बक्खी सेही गुनें आह्ला बाधियै बीऽ दी कमी रौहंदी ऐ । इसकारी बीऽ उत्पादन गी उद्योग दे रूप च अपनाइयै जमींदार जित्थें आपूं अपने बधियै बीऽ दी मंग करी सकदे न , उत्थें एह् खेतीबाड़ी करने दे कन्नै-कन्नै रोजगार स्वरूप अपनाइयै होर औंदनी दा साधन बनाई सकदे न , ते राज्य दे खेतीबाड़ी उत्पादन गी बधाने च सैह्योग देई सकदे न ।

बीएं दे प्रगुनन दी श्रेनियां

प्रदेश च बेह्तर लक्षनें कन्नै युक्त बीएं दी मंग बधाने ते इसगी उपलब्ध कराने च , राज्य स्तर दी बीऽ प्रमानकरन संस्था ने बड़ी मती भूमिका निभाई ऐ ब हून बेला आई गेआ ऐ , जे बीऽ उत्पादन गी जीमींदारे ते विज्ञानकें दे नजरिये कन्नै नेईं , बल्के कारोबारी दे नजरिये कन्नै दिखेआ जा । अनुसंधान कन्नै हासल नमें ते बाधियै किस्में दे बीऽ बड़ी मती घट्ट मात्रा च मिलदा ऐ । जीमींदारे गी इसदी पूरी मात्रा हासल होंदी रवै एह्दे आस्तै निचले स्तरें उप्पर इस बीऽ दा प्रगुनन कीता जंदा ऐ , इ’ने स्तरें उप्पर ओह्दे आनुवांशिक लक्षन ते गुनवत्ता हर स्तर उप्पर बनी रवै , इस करी इस प्रगुनन व्यवस्था च उत्पादित बीएं गी त्र’ऊं श्रेनियें च रक्खेआ जंदा ऐ । अनुसंधानित किस्म दे केंद्रक बीऽ कन्नै प्रथमतः बक्ख-बक्ख ज़्यादातर प्रजनकें आसेआ प्रजनक श्रेणी दा बी त्यार कीता जंदा ऐ , ते प्रजनक बीऽ कन्नै आधार बीऽ बी त्यार कीता जंदा ऐ , ते एह् प्रक्रिया राज्य बीऽ प्रमानीकरन संस्था दी दिक्ख-रिक्ख च प्रजनक बीऽ कन्नै आधार ते प्रमानित बीऽ दी श्रेनी तकर बीऽ दे उत्पादन तकर निर्धारत ऐ । प्रमानित बधियै बीऽ गी स्त्रोत दे आधार उप्पर हेठ लिखे दियें त्र’ऊं श्रेनियें च रखेआ गेआ ऐ ।

प्रजनक बीऽ

आनुवांशिक शुद्धता दा बीऽ उत्पादन ते इंदा जीमींदारें गी हासल होना , बाधियै प्रजनक बीएं दे उत्पादन उप्पर निर्भर रौह्ंदा ऐ , प्रजनक बीऽ उत्पादन दा कम्म भारतीय खेतीबाड़ी अनुसंसाधन नमीं दिल्ली दे दिक्ख-रिक्ख च अनुसंधान केंद्र ते राज्य दे खेतीबाड़ी यूनिवर्सिटियें आसेआ कीता जंदा ऐ । प्रजनक बीऽ ज़्यादातर प्रजनक माहिर दी दिक्खरिक्ख च त्यार कीता जंदा ऐ। एह् आधार बीऽ उत्पादन दा मूल स्त्रोत होंदा ऐ । इस बीऽ दी थैली उप्पर सुनैहरे पीले रंग दा बीऽ दे ब्योरे दा लेवल लग्गे दा होंदा ऐ । जेह्दे उप्पर प्रजनक माहिर दे हस्ताक्षर होंदे न ।

आधार बीऽ

एह् बीऽ प्रजनक बीऽ दी किस्म होंदी ऐ जिसगी बीऽ प्रमानीकरन संस्था दी दिक्ख-रिक्ख च निर्धारत मानकें उप्पर पाए जाने उप्पर प्रमानित कीता जंदा ऐ । आधार बीऽ दी थैलियें ऊपर चिट्टे रंग दे प्रमानीकर लेवल लग्गे दा होंदा ऐ । जिस उप्पर संस्था दे अधिकृत अधिकारी दे हस्ताक्षर होंदे न ।

प्रमानित बीऽ

आधार बीऽ कन्नै द्विगुनन करियै प्रमानित बीऽ तयार कीता जंदा ऐ । जिसमी बीऽ प्रमाणीकरन संस्था आसेआ निरधार्त मानक अनुसार पाने उप्पर प्रमानित कीता जंदा ऐ । प्रमानित बीऽ दियें थैलियें उप्पर नीले रंग दा प्रमानीकरन लेवल लग्गे दा होंदा ऐ। जिस उप्पर संस्था दे अधिकृत अधिकारी दे हस्ताक्षर होंदे न ।

रत्रोतः मध्यप्रदेश खेतीबाड़ी , करसान कल्यान ते खेतीबाड़ी विकास विभाग , मध्यप्रदेश सरकार

Last Modified : 6/13/2020



© C–DAC.All content appearing on the vikaspedia portal is through collaborative effort of vikaspedia and its partners.We encourage you to use and share the content in a respectful and fair manner. Please leave all source links intact and adhere to applicable copyright and intellectual property guidelines and laws.
English to Hindi Transliterate